سازمان های خدماتی با توجه به ماهیت فعالیت خود، در حال ارائه خدمات به مشترکین و شهروندان هستند. این خدمات توسط اکیپ های عملیات، انجام می شود. از جمله این سازمان ها، شرکت توزیع نیروی برق، شرکت آب و فاضلاب، شرکت گاز، سازمان های عملیاتی مانند آتش‌نشانی، اورژانس و … است.

با توجه به حساسیت موجود در حوادث و اتفاقات، افزایش بهره وری، مانیتورینگ، کاهش زمان تلف شده و … در عملیات ها بسیار ضروری است. این مسئله زمانی بیشتر احساس می شود که در کلان شهری مانند تهران و اصفهان، با تراکم جمعیت بالا، اتفاقی رخ دهد و جان و حیات شهروندان با خطر روبرو شود.

البته میزان بهره وری اکیپ های عملیاتی، شاخص بسیار مهمی است که مدیران، در تصمیم گیری های سالانه از آن استفاده می کنند.

اکنون با توجه به رشد تکنولوژی و پیشرفت حوزه اطلاعات و ارتباطات، سامانه های نرم افزاری و سخت افزاری مطلوبی در این بخش طراحی و ساخته شده است.

از جمله مسائل اصلی که در این فرآیند بسیار مهم هستند و همواره سازمان ها تلاش می کنند  آن را بهبود دهند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1.  عدم مانیتورینگ نیروهای عملیاتی در شهر
  2. گمراهی در مسیریابی محل حادثه
  3. طولانی بودن زمان رسیدن به محل حادثه
  4. طولانی بودن زمان انجام عملیات
  5. تهیه گزارش الکترونیکی از ماموریت
  6. ارجاع الکترونیکی کار روزانه به اکیپ

در سازمان های خدماتی، بخشی برای فرماندهی عملیات وجود دارد. در این بخش تماس های مشترکین و شهروندان، مبنی بر اعلام حادثه، به مرکز فرماندهی حوادث و اتفاقات ارسال می‌شود. در این مرکز، حوادث و اتفاقات بر اساس موقعیت جغرافیایی، به اکیپ های عملیات ارجاع می‌شود. اکیپ های عملیات بر اساس ماموریت ارجاع شده، به محل حادثه مراجعه می‌کنند و حادثه را رفع می‌کنند.

این روش قدیمی معایبی را به همراه داشت. مرکز فرماندهی از موقعیت دقیق اکیپ های عملیاتی در شهر، اطلاع نداشت و ممکن بود که یک اکیپ عملیات، در حین زمان کاری، به امور شخصی نیز بپردازد. یکی دیگر از مشکلات، قانون عدالت کار است، ممکن بود که در روز چند ماموریت به یک اکیپ عملیاتی ارجاع شود و اکیپ های دیگر، کمتر به ماموریت اعزام شوند.

مسئله بعدی، مسیریابی است. شخصی که به مرکز حوادث تماس می گیرد، با توجه به شرایط استرس‌زایی که وجود دارد، مسیر را به درستی معرفی نمی کند و اکیپ عملیاتی نیز در مسیریابی، گمراه می شود. دیر رسیدن به محل حادثه نیز موجب ایجاد تشنج و وخیم تر شدن اوضاع می‌شود.

امر مهم دیگر، محاسبه زمان هایی است که برای مدیریت، بسیار حیاتی است، مانند زمان رسیدن به محل حادثه و مدت زمان انجام عملیات. این زمان ها در روش قدیمی به دقت محاسبه نمی‌شد و این لازمه بررسی از دیدگاه مدیریت بود.

در پایان عملیات، باید گزارش ماموریت تهیه و تحویل داده شود. این گزارش به صورت کاغذی است و پس از آن باید به صورت الکترونیکی تهیه شود.

اکنون سامانه مکانیزه رهگیری خودروهای عملیاتی، سامانه یک پارچه ای را برای ثبت حوادث، ارجاع ماموریت و … فراهم کرده است.

این سامانه نرم افزاری دارای دو بخش تحت وب و اندرویید است. بخش تحت وب با زبان برنامه نویسی ASP.Net تهیه شده است.

برنامه تحت وب، دارای داشبورد مدیریتی است. امکاناتی از قبیل ارجاع ماموریت، گزارش های ماموریت، ماموریت های انجام شده هر اکیپ، مسافت پیموده شده هر اکیپ، محاسبه زمان های ذکر شده، نمایش گزارشات الکترونیکی و … در برنامه تحت وب، قرار دارد.

برنامه اندروییدی که بر روی تبلت اکیپ های عملیات نصب شده است، فرآیندهای مشاهده ماموریت های روزانه، محل حادثه، مسیر یابی، درخواست نیروی کمکی، تصویربرداری، درخواست تجهیزات، تهیه گزارش الکترونیکی و … قرار دارد.

سناریو:

اکیپ های عملیاتی در سطح شهر، در حال گشت زنی هستند. شهروندی در اثر حادثه و اتفاق ناگهانی با مرکز حوادث تماس می گیرد. به فرض یک منزل مسکونی دچار خاموشی برق می شود. اهالی آن منزل، به شماره تلفن مرکز حوادث، 121، تماس می گیرد. اپراتور سامانه 121 اطلاعات ابتدایی مانند علت قطع، قطعی کل محل و … را از شهروند دریافت می کند. موقعیت محل حادثه بر روی نقشه های از پیش تهیه شده، نمایش داده می شود. اطلاعات حادثه بر روی سامانه مدیریتی نمایش داده می شود. اکیپ های عملیاتی مجهز به دستگاه تبلت و سامانه اندروییدی هستند. اطلاعات حادثه به نزدیک ترین اکیپ عملیاتی به محل حادثه ارسال می شود. مسئول اکیپ، علت حادثه را بررسی می کند و در مدت زمان مشخصی می تواند ماموریت را قبول کند. پس از قبول ماموریت، تبلت مسیر محل حادثه را نمایش می دهد و اکیپ را در رسیدن سریع به محل حادثه، یاری می کند. با رسیدن به محل حادثه، عملیات شروع می شود.

در حین عملیات، اگر نیاز به نیروی کمکی و یا تجهیزات بود، از طریق همین سامانه، مراتب درخواست می شود. در پایان، اکیپ عملیاتی، از محل رفع حادثه، تصویربرداری کرده و گزارش مربوطه را تکمیل کرده و به مرکز فرماندهی عملیات ارسال می کند.

اکیپ های عملیاتی ممکن است که تجهیزات یکسانی را نداشته باشند. سیستم ارسال حادثه به اکیپ های عملیاتی در انتخاب اکیپ برای ماموریت، پارامترهای مختلفی را بررسی می کند.

  1. فاصله تا محل حادثه: اکیپ های نزدیک به محل حادثه از اولویت بیشتری برخوردار هستند.
  2. تجهیزات اکیپ: تجهیزات اکیپ های عملیاتی بر اساس انواع حادثه می تواند متفاوت باشد، سیستم براساس سختی عملیات، خودروهای مناسب را پیشنهاد می دهد و درخواست را ارسال می کند.
  3. تعداد ماموریت کاری: این سیستم به اکیپ هایی که در یک شیفت، عملیات کمتری انجام داده اند، ماموریت را ارجاع می کند تا تمام اکیپ ها در انجام عملیات، سهیم باشند.

زمان های انجام عملیات، رسیدن به محل عملیات و پارامترهایی که از دیدگاه مدیریتی بسیار مهم هستند و در تصمیمات مدیران بسیار نقش دارند، تماما در سامانه تحت وب این پلتفرم قابل نمایش است. گزارشات کلی و جزیی هر عملیات، اکیپ های عملیاتی و … قابل تفکیک و جستجو هستند و به صورت یک سند الکترونیکی در سیستم ذخیره شده اند.

سامانه فوق، با توجه به الگوریتم های سامانه AVL که با خود به همراه دارد، قابلیت تشخیص رفتار راننده پرخطر و کم خطر را دارد. راننده های پرخطر باعث دردسر برای سازمان می شوند. لذا توجه بر روی رفتار راننده ها، می تواند از هزینه های سازمان را کاهش دهد.
مواردی وجود دارد که یک تجهیز گرانقیمتی بر یک خودروی عملیات نصب شده است. راننده باید با سرعت مشخصی در سطح شهر حرکت کند. گاها راننده از سرعت مجاز تخطی می کند و باعث ضربه به تجهیز می شود. لذا با تعریف یک سرعت مجاز، کلیه موارد تخطی از سرعت، به راحتی قابل نمایش است.

قابلیت های نرم افزاری اندرویید:

  • مشاهده لیست امور روزانه
  • تعریف فرم تحویل و تحول خودرو
  • پذیرش و عدم پذیرش ماموریت
  • مسیریابی
  • امکان درخواست نیروی کمکی
  • امکان درخواست تجهیزات
  • ثبت تصویر
  • تهیه گزارش الکترونیکی
  • ثبت امضای دیجیتال
  • درخواست SOS
  • سایر

قابلیت های نرم افزاری تحت وب:

  • تعریف لایه های سازمانی و اکیپ ها
  • بررسی وضعیت تبلت ها و میزان شارژ
  • امکان تعریف محدوده مجاز و غیرمجاز تردد
  • مشاهده کلیه اکیپ ها بر روی یک نقشه
  • مشاهده اکیپ های فعال، غیر فعال و در حال انجام عملیات با نشان‌گرهای مجزا
  • مشاهده مسافت پیموده شده در یک بازه زمانی
  • مشاهده میانگین سرعت و سرعت در لحظه در بازه های زمانی
  • مشاهده میانگین مصرف سوخت در بازه زمانی
  • امکان بررسی سرعت مجاز و غیرمجاز
  • مشاهده رویدادهای ثبت شده
  • امکان تشخیص راننده پرخطر و کم خطر
  • مشاهده لیست تجهیزات مصرفی
  • محاسبه زمان های بحرانی
  • ارجاع عملیات به اکیپ ها
  • ارائه گزارشات مختلف در انواع مختلف
  • امکان تعریف سطح دسترسی

و…